artykuł nadesłany przez PWN
Wypalenie zawodowe często kojarzy się z takim oto obrazkiem: wieloletni pracownik przestaje się przejmować swoją pracą, popełnia błędy, reaguje nerwowo na pytania i porady, staje się opryskliwy dla klientów i kolegów. Jednak wypalenie grozi również młodym i początkującym pracownikom. Jeśli przyczyna nie zostanie w porę zidentyfikowana i usunięta, możesz stracić całą przyjemność ze zdobywania nowych doświadczeń zawodowych i zarabiania pieniędzy własnymi siłami.
Eksperci wymieniają sześć głównych przyczyn wypalenia zawodowego. Są to: przeciążenie pracą, brak kontroli nad wykonywanymi zadaniami, poczucie zbyt niskiego wynagrodzenia w stosunku do podejmowanych wysiłków, załamanie lub w ogóle brak więzów koleżeńskich w miejscu pracy, poczucie bycia niesprawiedliwie traktowanym, konflikt wartości osobistych z zawodowymi.
Przeciążenie pracą polega na tym, że musisz zrobić za dużo w zbyt krótkim czasie. Chodzi o przekroczenie granic fizycznych możliwości. Ten typ wypalenia grozi ci, jeśli obejmiesz stanowisko pomocnicze w stosunku do starszego pracownika. On(a) będzie zrzucać na ciebie wszystkie czasochłonne i nieprzyjemne zadania bez odpowiednich tłumaczeń co, jak i z kim masz zrobić oraz bez odpowiednich środków. Sam(a) natomiast będzie pić kawę i plotkować z funflami lub psiapsiółkami z pokoju obok (ew. fejsować do bólu). Nadmiar obowiązków prowadzi w naturalny sposób do błędów, ogranicza możliwość kontaktów koleżeńskich, wytwarza odczucie wykorzystania, zamyka na rozwój. Skutecznym rozwiązaniem (które nie polega na zwolnieniu się lub załamaniu nerwowym) jest albo błyskawiczna nauka skrótów i drobnych usprawnień zmniejszających czas wykonywania poszczególnych zadań, albo asertywno-perswazyjne domaganie się odpowiednich warunków do pracy np. aby zebrać na czas dane do raportu, potrzebuję swobodnego dostępu do komputera w dziale kadr. Nawet jeśli spotkasz się z odmową, to twoje nieustanne apelacje o różne rzeczy sprawią, że dla świętego spokoju zaczniesz dostawać zadania niewymagające aż tyle zachodu.
Posiadanie kontroli nad pracą polega na tym, że ludzie chcą mieć możliwość dokonywania wyborów i podejmowania decyzji, wykorzystywania umiejętności myślenia i rozwiązywania problemów i wkładu w proces osiągania wyników, za które będą rozliczani. Ten typ wypalenia grozi ci, jeśli będziesz za wszelką cenę próbować wykazać się swoimi umiejętnościami. Pamiętaj, że jako młody pracownik jesteś odpowiedzialny za bezbłędne wykonywanie działań zgodnie z ustalonymi procedurami. Twoja wartość zależy od dostarczania wyników w określony sposób w określonym czasie. Kreatywne podejście jest cenne, ale tylko wtedy gdy masz na to oficjalną zgodę. W innym przypadku rozsądnie jest nie szarżować.
Brak poczucia odpowiedniego wynagrodzenia polega na tym, że praca jest niedoceniana, brakuje uznania wysiłków, docenienia starań, pochwały i innych przejawów niematerialnej motywacji. Pieniądze w pracy są jakie są, kwota widnieje wyraźnie w umowie. Natomiast brak poczucia że komukolwiek zależy na twojej pracy potrafi zabić każdego entuzjastycznie nastawionego pracownika. Aby zwalczyć to zagrożenie, najlepiej jest asertywnie prosić przełożonych oraz starszych kolegów o ocenę konkretnych efektów. Nie wszyscy może zrozumieją o co ci chodzi, ale w końcu znajdzie się porządny kolega, który zadba o twoje samopoczucie.
Wpływ więzi koleżeńskich w miejscu pracy na zdrowie psychiczne zależy od charakteru stanowiska. W dziale sprzedaży jest to rzecz absolutnie kluczowa. W dziale IT - zaledwie sympatyczny dodatek. Ludzie funkcjonują najlepiej, kiedy mogą dzielić pochwały, poczucie komfortu, szczęścia i humor z innymi ludźmi, których lubią i szanują. Jako młody pracownik jesteś w sposób naturalny traktowany(a) z dystansem. Nikt nie wie jak długo będziesz pracować, nikt nie zna jeszcze twoich silnych stron, nie wiadomo jak traktujesz ludzi. Aby usunąć to zagrożenie, twoją jedyną szansą jest branie udziału w różnych projektach z różnymi osobami. Tylko poprzez codzienną pracę koledzy mogą cię poznać, polubić i szanować jako pełnoprawnego członka zespołu.
Brak sprawiedliwego traktowania oznacza, że pracownikom nie jest okazywany szacunek, że akceptowane są nieuczciwe zagrywki, że są równi i równiejsi którzy bez konsekwencji mogą łamać zasady działania. W zasadzie żaden pojedynczy pracownik (nawet dyrektor) nie jest w stanie zmienić ogólnego nastawienia do uczciwości i sprawiedliwości w firmie. Jako nowy pracownik tym bardziej nie masz na to szans. W takiej sytuacji w zasadzie nie ma dobrego rozwiązania - albo dołączysz do reszty, albo zostaniesz zepchnięty na margines firmowego życia, albo poszukasz szczęścia w innej firmie.
Konflikt wartości osobistych i firmowych pojawia się, kiedy nie ma spójności między wymaganiami pracy a osobistymi zasadami. Na przykład: pracownik może stanąć przed koniecznością posłużenia się kłamstwem, żeby sprzedać produkt, dostać potrzebne uprawnienia lub zatuszować błąd. Wybór między korzyścią zawodową a szacunkiem do samego(j) siebie jest bardzo groźny i szybko doprowadza do wypalenia. Rozwiązanie tego problemu jest - ponownie, niestety - bliźniaczo podobne do poprzedniego przypadku, braku sprawiedliwego traktowania. Co więcej, zagrożenie jest znacznie większe, jeśli taki konflikt jest cechą całej branży, a nie tylko pojedynczej firmy. Wtedy trzeba dokładnie się zastanowić nad całą swoją karierą zawodową - czy ten kierunek jest na pewno tym, co chcesz w życiu robić, i jaką cenę jesteś w stanie za to zapłacić.
Inspiracją tekstu jest książka "Prawda o wypaleniu zawodowym. Co robić ze stresem w organizacji" Christiny Maslach i Michaela P. Leitera (Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011). Wykorzystanie za wiedzą Wydawcy.
Link do książki: Prawda o wypaleniu zawodowym
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz